Υψηλές θερμοκρασίες τo Σάββατο 09/06

Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν το Σάββατο 09/06, όπως διακρίνεται και στον πίνακα με τις 8 υψηλότερες τιμές από το δίκτυο σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου/meteo.gr

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Θερμική άνεση και επιβάρυνση - Μέτρα ανακούφισης

Έχοντας μπει ημερολογιακά στο καλοκαίρι, και με τη θερμοκρασία να κινείται ανοδικά, είναι χρήσιμο να αναφέρουμε ορισμένα πράγματα για το ζήτημα της θερμικής άνεσης και επιβάρυνσης, παραθέτοντας παράλληλα ορισμένα μέτρα ανακούφισης. Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεδομένων των δυσμενών για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία επιπτώσεων. Πέρα από αυτό όμως, σε ποιον/α αρέσει η υπερβολική ή/και πολλή ζέστη;   

Τι είναι η θερμική άνεση;

Η θερμική άνεση μπορεί να οριστεί ως εκείνη η ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία ένα άτομο αισθάνεται ικανοποίηση για τις περιβαλλοντικές θερμικές συνθήκες. Με απλά λόγια, όταν το άτομο δεν αισθάνεται ούτε να ζεσταίνεται, ούτε να κρυώνει, τότε βρίσκεται σε κατάσταση θερμικής άνεσης.

Πολύ συχνά, η θερμοκρασία χρησιμοποιείται ως μέτρο εκτίμησης της θερμικής άνεσης, καθώς αποτελεί μία μετεωρολογική παράμετρο με την οποία ο περισσότερος κόσμος είναι εξοικειωμένος. Ωστόσο, η θεώρηση της θερμοκρασίας ως μέτρου εκτίμησης της θερμικής άνεσης είναι λανθασμένη, καθώς η προσέγγιση αυτή αγνοεί σημαντικούς περιβαλλοντικούς και προσωπικούς παράγοντες. Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η ανεπάρκεια της θερμοκρασίας ως δείκτη θερμικής άνεσης, αρκεί να σκεφτούμε το ακόλουθο παράδειγμα: 

Υποθέστε ότι μία ζεστή και ηλιόλουστη ημέρα οδηγείτε με το αυτοκίνητο σας σε έναν αυτοκινητόδρομο. Καθώς οδηγείτε, έχετε ανοιχτό τον κλιματισμό του αυτοκινήτου για να διατηρείτε τη θερμοκρασία στο εσωτερικό σταθερή. Υποθέστε τώρα ότι στη διάρκεια της διαδρομής σας, εισέρχεστε σε μία σήραγγα. Δίχως να έχετε πειράξει τον κλιματισμό του αυτοκινήτου, η αίσθηση της ζέστης θα είναι ίδια όπως και όταν οδηγούσατε στον ήλιο;

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η θερμική άνεση και επιβάρυνση, καθορίζεται από 6 παράγοντες – 4 περιβαλλοντικούς και 2 προσωπικούς. Στους περιβαλλοντικούς παράγοντες περιλαμβάνονται η θερμοκρασία, η σχετική υγρασία, η ένταση του ανέμου και η ακτινοβολία (τόσο από τον ήλιο, όσο και η θερμική ακτινοβολία από τις περιβάλλουσες επιφάνειες). Οι προσωπικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη μόνωση των ρούχων του ατόμου και το μεταβολισμό του, ο οποίος με τη σειρά του εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο, και το επίπεδο της δραστηριότητας (ανάπαυση ή σωματική άσκηση) του ατόμου.

Πώς ποσοτικοποιείται η θερμική άνεση;

Με τα βάση τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως για την εκτίμηση της θερμικής άνεσης και επιβάρυνσης επιβάλλεται η χρησιμοποίηση μοντέλων ενεργειακού ισοζυγίου του ανθρωπίνου σώματος. Επιλύοντας το ανθρώπινο ενεργειακό ισοζύγιο, τα μοντέλα αυτά παρέχουν τη δυνατότητα υπολογισμού των λεγόμενων άνθρωπό-βιομετεωρολογικών δεικτών, οι οποίοι και αποτελούν, τεκμηριωμένα, μέτρο της θερμικής άνεσης και επιβάρυνσης. Ένα τέτοιο, εξειδικευμένο άνθρωπό-βιομετεωρολογικό μοντέλο χρησιμοποιείται και από το meteo.gr, παρέχοντας καθημερινές προγνώσεις θερμικής άνεσης και επιβάρυνσης για 500 πόλεις και σημεία ενδιαφέροντος ανά την Ελληνική επικράτεια. Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτή την εφαρμογή, μπορείτε να βρείτε στον επόμενο σύνδεσμο: http://www.meteo.gr/help.cfm#biomet.   

Η σημασία της θερμικής άνεσης και επιβάρυνσης έγκειται στη στενή σχέση που έχει ο θερμό-ρυθμιστικός μηχανισμός του ανθρωπίνου σώματος με το κυκλοφορικό σύστημα. Όταν το άτομο βρίσκεται κάτω από συνθήκες θερμής επιβάρυνσης, η ισορροπία των παραπάνω δύο μηχανισμών δύνανται να διαταραχθεί, οδηγώντας σε επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία (π.χ. θερμοπληξία). Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να παραμένουμε ενημερωμένοι για τις αναμενόμενες θερμικές συνθήκες, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο.

Μέτρα ανακούφισης

Σε συνθήκες έντονης θερμής επιβάρυνσης, τα επόμενα μέτρα και ενέργειες μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση:

• Αποφυγή της απευθείας έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως κατά τη διάρκεια των μεσημεριανών ωρών και νωρίς το απόγευμα.
• Παραμονή είτε σε κλιματιζόμενους εσωτερικούς χώρους, είτε σε υπαίθριους χώρους με βλάστηση που μπορεί να προσφέρει σκίαση.
• Αποφυγή της έντονης σωματικής δραστηριότητας (άσκηση ή εργασία).
• Επιλογή ανοιχτόχρωμων ρούχων τα οποία περιορίζουν την απορρόφηση της ακτινοβολίας.
• Κατανάλωση άφθονου νερού και φρούτων.
• Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και μεγάλων γευμάτων, τα οποία επιβαρύνουν τον μεταβολισμό, δυσχεραίνοντας την ισορροπία του ενεργειακού ισοζυγίου του σώματος.

Θ. Γιάνναρος

Επιστημονικός συνεργάτης Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr